هایپرکلابز : خاطره بازی با یک نوستالژی مناسبتی
اگر شما هم دوران کودکی و نوجوانی خود را در دهه 60 گذرانده باشید حتما یادتان می آید که یک انیمیشن ایرانی از تلویزیون پخش می شد به نام «زهره و زهرا» که خیلی به زبان ساده و با بهره گیری از کمترین امکانات فنی، احکام و اخلاق های رمضانی را به زبان ساده و کودکانه برای کودکان به تصویر می کشید.
این کارتون برغم ساده بودنش از هر لحاظ اما به شدت به دل می نشست و شاید بتوان آن را نخستین انیمیشن مناسبتی دانست که به یک نوستالژی کودکانه برای نسل 50 و 60 بدل شده است.
زهره شخصیت اصلی این مجموعه بود زهرا نیز با مادرش در همسایگی آنها زندگی می‌کنند. آنها دوستان خوبی هستند و همدیگر را خیلی دوست دارند و گاهی مسائل را با کمک هم حل می‌کنند. در واقع «زهره و زهرا» یک مجموعۀ تلویزیونی انیمیشنی است که در هر قسمت آن به یک نکتۀ تربیتی پرداخته می‌شود. گاهی در این نکته به یکی از فرمایشات معصومین علیهم السلام نیز اشاره می‌شود.
سه قسمت اول آن با زمان 30 دقیقه در سال 1369 با کارگردانی و طراحی مرحومه ایمان شکری ساخته شد. سپس دو قسمت 27 دقیقه‌ای به کارگردانی و طراحی هلن متقیان در 1370 و پس از آن در 1371 مابقی قسمت ها با کارگردانی و طراحی کارگردانان و طراحان مختلف صورت گرفت. این مجموعه در گروه کودک شبکه یک تولید و از آنتن شبکه یک و دو پخش شده است.
«زهره و زهرا» نه صرفا به دلیل سویه ایرانی بودنش که بیش از این به دلیل ارتباط مستقیم با تجربه های کودکانه در زندگی روزمره از قدرت همذات پنداری بالایی برای کودکان برخوردار بوده و حس صمیمیت و همدلی را در کودک ایرانی برمی انگیخت. مثلا کودکان به دلیل علاقه به روزه گرفتن و تجربه موقعیت بزرگترها خیلی میل به امساک داشتند اما به دلیل عدم قدرت و توانایی جسمانی از انجام این عمل عاجز بودند لذا یک شکلی از روزه کودکانه به اسم روزه کله گنجشکی باب شد که این انیمیشن به خوبی از این مفهوم و موقعیت در روایت قصه خود بهره برد.
«زهره و زهرا» نه صرفا به دلیل سویه ایرانی بودنش که بیش از این به دلیل ارتباط مستقیم با تجربه های کودکانه در زندگی روزمره از قدرت همذات پنداری بالایی برای کودکان برخوردار بوده و حس صمیمیت و همدلی را در کودک ایرانی برمی انگیخت.
یا مثلا نذری درست کردن، آش رشته پختن و تقریبا همه خرده فرهنگ های رمضانی که درسبک زندگی ایرانیان باب بود به نوعی دستمایه قصه پردازی در این مجموعه کارتونی قرار می گرفت و مخاطبان کودک به شدت با موقعیت های مختلف زهره و زهرا در این کارتون احساس نزدیکی می کردند.
نمایش این کارتون که تقریبا در نزدیکی های زمان افطار پخش می شد، حس و حال معنوی کودکان در ماه مبارک رمضان را شکل می داد و به تربیت دینی و معنوی آنها از طریق تصویر و نمایش کمک می کرد. امتیازی که اکنون جای آن در برنامه های کودک ما خالی است. در واقع برنامه های کودک امروزی نتوانسته الگو و مدل جذاب و تاثیر گذاری برای کودکان در نسبت با مسائل دینی و اخلاقی طراحی کند و شاید کودکان فردا نه فقط در ارتباط با این موضوع که اساسا از برنامه های کودک تلویزیون، خاطرات نوستالژیک زیادی نداشته باشند.
«زهره و زهرا» با یک ترانه تیتراژی کودکانه جذابی نیز همراه بود که شعر و فضای آن با محتوی کارتون هماهنگ بود و از این حیث می توان آن را با برنامه « علی کوچولو» قیاس کرد. چقدر این کارتون ساده و دلنشین تجربه ماه رمضان و روزه داری را برای کودکان شیرین می کرد و حلاوت این ماه الهی را کودکانه به کودکان می چشاند.
آن زمان تا از مدرسه برمی گشتیم به پای تماشای این کارتون می نشستیم و لذت می بردیم. لذتی که این روزها در زندگی بزرگی مان رنگ باخته است حتی لذت تجربه ماه رمضان. کاش این روزها مثل زهره و زهرا بتوانیم مهمان کوچک این مهمانی بزرگ باشیم.